اصفهان - پل شهرستان

پل شهرستان اصفهان که به نام های پل جی و پل جسر حسین نیز معروف است و قدیمی ترین سازه آبی زاینده رود است که در 4 کیلومتری شرق اصفهان در بلوار سلمان فارسی قرار گرفته  است. به عقیده بعضى از محققین اساس آن ساسانى است ولى ریشه و پایه هخامنشى دارد و قسمت هاى فوقانى آن الحاقاتى از آثار دوره دیالمه و سلاجقه را در بر مى‏ گیرد. پل شهرستان اصفهان در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مصالح ساختمان به کار رفته در پل شهرستان که پلی باستانی است از سنگ، آجر، خشت و ملات است. طول پل مزبور از ستون مدور آجرى تا انتهاى سنگفرش قدیمى، در حدود 105 متر و عرض آن از 4/25 تا 5 متر متغیر است. جهت پل، شمالى ـ جنوبى با کمى انحراف است. انحراف آن از فاصله چهل مترى از سمت جنوب آغاز مى ‏گردد کف پل هموار نیست، بلکه از مرکز پل در دو سمت داراى شیب ملایمى است. پل شهرستان داراى یازده چشمه و دوازده پایه سنگى بزرگ است.

پل بر بستر صخره ‏اى رودخانه احداث شده است. در زمان ‏هاى باستان، براى ایجاد پل ‏ها، بستر صخره ‏اى رودخانه انتخاب مى ‏شد. همچنین محل مورد نظر را در جایى انتخاب مى‏ کردند که رودخانه باریک شده است. این شیوه، براى استحکام و صرفه جویى در مصرف مصالح در ساختمان پل به کار گرفته مى ‏شد در این شیوه، ابتدا صخره را تراشیده سپس با سنگ و ساروج پایه‏ هاى پل را به وجود مى ‏آوردند. در ساختن پل شهرستان نیز از همین شیوه استفاده شده است و پایه ‏ها را از سنگ لاشه و ساروج ساخته ‏اند.

البته در طول تاریخ بر اثر طغیان ‏هاى مکرر زاینده رود ویرانی هایی صورت گرفته است که مرمت شده است. آثار مرمت، به خاطر ناهمگونى قوس هاى طاق مشخص مى ‏باشد. احتمالا پل، در دوران آل بویه، سلجوقى و صفوى، مورد مرمت کلى قرار گرفته است. اهمیت پل که تا دوران صفوى، راه اصفهان به شیراز از فراز آن مى گذشت، محرز مى ‏باشد. اما برخی علاوه بر عبور و مرور، پل شهرستان  را یک پل جنگی و نظامی می دانند که از نظر معماری و قدمت زمان ساختمان، در مجموعه پل های قدیمی ایران است که فقط پل دزفول و پل شوشتر با این پل برابری می ‌کنند.

علت آن که این پل شهرستان نامیده می شود این است که در روستایی به همین نام در شرق اصفهان واقع شده است. لازم به یادآوری است که اکنون فقط پیاده می‌ توان از روی آن عبور کرد.